فراز و فرود نئولیبرالیسم (بازخوانی)

پس از شکست نهایی کمونیسم موجود در دهه ی ۹۰ میلادی موجی از خوش بینی و ایده پردازی درباره لیبرالیسم و آزادی خواهی بعنوان بدیل پیروز کمونیسم بوجود آمد.قبل از آن و در دل جهان آزاد تجربه نه چندان موفق بازار آزاد و نظام قیمت و نیز دولت های رفاه و بحران های اقتصادی دهه ۳۰ و ۸۰ میلادی همه ی نظریه پردازان را بر آن داشته بود تا به این نتیجه برسند که نظام لیبرالی موجود که در آن زمان عملا پیروز میدان مبارزه با کمونیسم بود، نیازمند تغییراتی اساسی است. سردمداران این تغییر در عرصه اقتصادی فردریش فون هایک و در عرصه سیاسی رابرت نوزیک بودند. که در واقع بر علیه نظریه کینزی و نظریه عدالت توزیعی رالز ایستادند. از دل نظریه پردازی این دو در کنار عده ای دیگر از همفکرانشان نظریه ای تحت عنوان نو لیبرالیسم بوجود آمد که در واقع پاسخی در برابر ضعف های لیبرالیسم کلاسیک بود. بر طبق این نظریه تنها راه رشد و پیشرفت بشر اتکا به توانایی فردی ست و این توانایی ها برای شکوفایی نیازمند آزادی و امنیت هستند، وظیفه ی دولت ها در چهار چوب این نظریه ایفای نقشی نهادی است که بر اساس آن دولت وظیفه دارد چهارچوب و زمینه رشد آزادی و توانایی فردی را فراهم کند و نیز ضمن ایجاد امنیت برای فرد امکان ارائه ی توانایی و نوآوری های او را به بازار فراهم نماید. بر طبق این نظریه دولت حق هیچگونه دخالتی در امور فردی را مگر برای جلوگیری از ایجاد انحصار و یا حفظ امنیت دارا نیست و فرد از حداکثر آزادی برای رسیدن به اهداف خود در دل اجتماع برخوردار است.
درسگفتار نولیبرالیسم محمد مالجو تلاشی است برای بازخوانی مهمترین نظریه اقتصادی و سیاسی زمانه ی ما.
مالجو در این درسگفتار ضمن بررسی جریان های ایدئولوژیک جهانی ، شرحی از چیستی منطق سرمایه و نیز نظام بازار ارائه می دهد. وی سپس با گذاری تاریخی بر روند تبدیل نظام بازار و سرمایه به نظام مسلط در اقتصاد و سیاست جهانی بر اساس نظریات کارل پولانی دست به نقد منطق حاکم بر این تسلط می زند.
درسگفتار نولیبرالیسم شمایی کلی و در عین حال عمیق از سیر نظام های اقتصادی در قرن ۲۰ و همزمان تاثیر این سیر بر روند سیاسی جهان غرب ارائه می دهد و مخاطب در پایان می تواند به درکی درست و جامع از روند تبدیل نظام سرمایه داری و اندیشه نولیبرال به نظام مسلط در سطح جهانی دست یابد.