مردم سالاری دینی

واژه «مردم‌سالاری دینی»، اصطلاح تازه‌ای در گفتمان سیاسی دنیاست که – برخلاف واژه‌هایی چون جمهوری اسلامی، پارلمان اسلامی و … که همگی ترکیب‌هایی از یک مفهوم غربی به‌علاوه یک قید اسلامی هستند – در بستر مبانی سیاسی اسلام و متأثر از آموزه‌های نبوی و علوی روییده و بر آن است تا ضمن پاسداشت حقوق مردم در حوزه سیاست و اداره امور جامعه و پرهیز از الگوهای حکومتی استبدادی، رعایت اصول و مبانی ارزشی را بنماید و بدین ترتیب، نظام اسلامی را از الگوهای سکولار غربی تمیز دهد. برای این منظور، در حکومت اسلامی، روش نوینی موردتوجه قرار گرفته که نه استبدادی و نه لیبرالی است. اما چنین نظام سیاسی از چه ویژگی‌هایی برخوردار است؟ بر کدام مبانی فقهی استوار است؟ وجوه افتراق و تمایز میان نظام مردم‌سالار دینی و نظام‌های لیبرال دموکراسی چیست؟ آزادی، حق انتخاب و انتقاد، و حدود آنها در نظام مردم‌سالار دینی چگونه و بر چه مبنایی تعریف می‌شود؟
از سوی دیگر استناد مشروعیت حکومت اسلامی به خداوند، باعث شده است که اندیشمندان مسلمان درباره نقش و جایگاه مردم، برداشت‌های متفاوتی داشته باشند. هرچند که هیچ‌یک نقش مردم را انکار نمی‌کنند، اما در تأثیرگذاری و تعیین‌کنندگی این نقش دیدگاه‌های متفاوتی دارند؛ بعضی نقش مردم را در کارآمدی و برخی دیگر در مشروعیت نظام جستجو می‌کنند و گروهی نیز مقبولیت مردمی را شرط اعمال ولایت می‌دانند. در این درس‌گفتار تلاش شده است تا ضمن ارائه هر یک از دیدگاه‌های مذکور، از چند منظر مختلف به پرسش‌هایی که پیش‌تر بدان‌ها اشاره شد، پاسخ داده شود. همچنین سعی شده است تا اهمیت و جایگاه برخی مفاهيم و دوگانه‌ها همچون: مشروعيت و مقبولیت، انتخابات و بیعت، حق و تکلیف، حق‌الناس و حق‌الله؛ در ربط و نسبت با مردم‌سالاري ديني تبیین و تشریح گردد.

اساتید:

حسن رحیم‌پور، محمدرضا مرندی، نجف لک‌زایی، احمد واعظی، حسین جوان آراسته

موضوعات:

مبانی فقهی نظریه مردم‌سالاری دینی
رابطه دین و دموکراسی از منظر اندیشمندان شیعه
وجوه افتراق و تمایز میان نظام مردم‌سالار دینی و نظام‌های لیبرال دموکراسی
نسبت میان شرع و قانون در نظام مردم‌سالار دینی
آزادی، حق انتخاب و انتقاد، و حدود آنها در نظام مردم‌سالار دینی
مردم‌سالاری دینی و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
مردم‌سالاری دینی و نظریه ولایت‌فقیه
نقش مردم در مشروعیت حاکمیت
قرائت‌های مختلف از مردم‌سالاری دینی
جایگاه انتخابات در حکومت دینی

گواهی‌نامه پایان دوره

لازم به ذکر است به دانش‌پژوهان محترمی که در این دوره ثبت‌نام کرده و در آزمون پایان دوره(ارائه تقریر) شرکت کنند، گواهی پایان دوره ارائه خواهد شد. این گواهی‌نامه معتبر به طور مشترک از طرف مؤسسه علمی فرهنگی آفاق حکمت و دانشگاه باقرالعلوم (ع) صادر خواهد شد.

شرایط آزمون

ارزیابی پایانی از تقریرات یا خلاصه‌ جلساتی که توسط دانش‌پژوهان ارائه می‌شود، صورت خواهد گرفت. لذا ضروری است از هر یک از مباحث اساتید خلاصه یا تقریری بین ۱/۵ الی ۳ صفحه ۳۰۰ کلمه‌ای (مثلا اگر 10 مبحث باشد، حداقل 15 و حداکثر 30 صفحه) آماده شده و در نهایت در یک فایل pdf و یک فایل word با ذکر مشخصات، شماره ملی، ایمیل و شماره تماس از طریق پست الکترونیک  afaghehekmat.mng@gmail.com  بارگزاری و ارسال گردد.

ارزیابی تقریرات و صدور گواهی پایان دوره در پایان هرفصل انجام خوهد شد.

گواهی پایان دوره بطور مشترک از طرف موسسه علمی فرهنگی آفاق حکمت و دانشگاه باقرالعلوم(ع) صادر خواهد شد.