نظریه تاریخی انقلاب اسلامی

سلسله نشست‌های «نظریه تاریخی انقلاب اسلامی؛ تأملات روشی و نظری» عنوان مجموعه جلساتی است که در مهرماه سال گذشته با ارائه اساتیدی همچون دکتر محمد رجبی، بیژن عبدالکریمی، حسین کچویان و موسی نجفی در سرای شهید آوینی پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی برگزار گردید.

آیا می‌توان از نظریه تاریخی‌ای سخن گفت که بتواند انقلاب اسلامی را تبیین و تحلیل کند؟ انقلاب اسلامی ادامه کدام جریان تاریخی است؟ اینها بخشی از پرسش‌هایی است که هر یک از سخنرانان این دوره سعی در پاسخگویی بدان‌ها دارند. در این میان دکتر کچویان معتقد است که تحلیل انقلاب اسلامی بر اساس منطق مدرن امری است ناممکن و دکتر عبدالکریمی فلسفه تاریخ انقلاب اسلامی را امری وهمی می‌خواند. دکتر رجبی نیز معتقد است که نمی‌توان یک مسیر در طول تاریخ ترسیم نمود، به‌گونه‌ای که این مسیر به‌طور مستقیم به انقلاب اسلامی منتهی گردد؛ اما درنهایت دکتر نجفی انقلاب اسلامی را معلول بیداری اسلامی می‌داند. بیداری اسلامی که از دو قرن پیش در جهان اسلام آغاز شده و در طول ادوار تاریخی تکامل یافته است. این بیداری ابتدا در قالب مواجهه نظامی نمود عینی می‌یابد، سپس شکل سیاسی به خود می‌گیرد و در آخرین مرحله از تکامل خود به مواجهه‌ای فرهنگی بدل می‌شود. و این همان نقطه‌ای است که در آن انقلاب اسلامی رخ می‌دهد.